wocciibee wonaafoo ” taandi botttoo kochiibee bo shoddetaa ta waayetoocheen!
ikke aaboon xuuqqishechi kenoonaa bi gutte mecheena’ona gabiyooch hammiibeeheete.ebi xuuqqishechi keno qaabbe mecheen qanne kishoona guucheen wotta yooche kishoona yaabii bi qaxiriibeeti goorooch magge mooyo biich danehe.qaabbe mechee kotoochee timona,”taannaa ta nuuteenoochee konin oogichaa shunnenne?” getona echahan.guuchee wotta dabbiyoona”iberoo konin oogichaa shooddenne?” gatona qaabbe mechee echeti echoon kupphiihan.ebichi goorooch bi wochemmon mucceti keno oogetoommon caajjehe;noonoo tippehe. qaabbeen oogichaa shunno bi getigaata guuchee dufi hammemmi shaahiyan;guucheen shunno bi gettich qaabbee baqaandiichi hammemmi tunahan. aabichiba/ ama geti wochiba. wodde xuuxee hillooch meni xuuqqishechi keno bi mecheena’o waanee echeeti echoyich ishikki’i wochiye.”itto echeti echo gaawe echoone. tunebani wochoon ta gettemmo ta noonoochee kechiibeeti qaaroona tuneyaan beetaa bare gommona/malletoonane.itto gutti daggoochee bi kishoon manjayaa xaaqqaa ta yechemmi ure ta shuni gisheene.manjayaa ta yecheti ure bi nuuteech getoo daaggeyaache getona hajjiyoon beshiihe.
ebichi hillooch meni xuuqqishechi keno bi gutte kishoona yaabii bi hammiibeeti gennina’ochi kishoon guttinona tatoona manjayii mittii yechiye. ta kishoon mittii bi yechitoyee taaniye oogichii bi shunniibeeto getona qaabbee cikkaa uddahan.guchee wotta eboommon bi kishoo manjayaa bi yechetooch baach tayani shuni mechee getona bi maacoona shalligiyan. ebi xuuqqishechi keno guttina’onona dachoona bi gommon qaxirimmone wone.
hini tochoochee,aabichii ikke anaamo gutte gennoon tatoona shunniye/ woyee shoodiye?’ immi echoon tiijjoo gaawetone.ebi amoommo gaata tuneyaani mooyo bi tunetochiye kenoyichi shuriyoon xuuqqishecho ta ito.
hini tochoon bunee kiinoona shaahiibon. xuuqqishechi kenoon taatoona. qaabbe mecheen kafi guudoona, guuche mecheen wotta jimmi guudoona shaahiibot. ‘taanna ta nuuteenoochee konin oogichaa shunnenne immi echoon-kafi guudoonaa jimmi guudoonoochee bunoo daneti xaa’oo aabine?’ immi echoona shaahiibot.xuuqqishechi keno bi wochemmon muccoona guttinona gutte kishoona xaaqqii bi yeshon-taatoo immiibeeti koote wochoona shaahiibot.kafi guudooch bunee muuziyeemoon hago jimma waa wotta bunee aaboon boono oogiyemmoch tuniyoo, guttinnee muuziyeemoon neechoo getoommone.hini taatoo bi qaawiibeeto maaddee xuuqqishechi gishoo dachoona bi gommon bi qaxirimmoommon bi eeno genjemmoch, oogittinee maccillaatooch kote bi yagemmoch tunoon digeno noon qaawiihe.wodde asheena’ona hini mooyon iihaateyooch ta tiijjitaana ta beeggeti mooyo /no kiinoon quyoyich boono bekkiibeeti simmeeto oogichii ayinikkimmone.”no guudooch hakketo biheeraawe muuziyeemoone,jimmechina’o haggito guudee daqqoonane..dab” getona shalligiibeeti asheena’o woddeena’one. tunebani eboommi shalligoo qihee muccoochee tiiti mooyone.doono girma woldegiyoorgisin deejjii muziyeemee xepphee xaqqoon boonga kotiiti taatoo jimma bunee aabo oogehooba/kabbareehooba Dr.kaaba gettee beeti doyee ministeere deeteenon bi deejjoo xuqqishoochee baraani shuuraaroone.daakkoona wotta ikke toopphiyee televizhiinee mallee kelloon gaachoona gutte eciyon gaachee hanee beshiyoo doyeeto tunee waate.ebi noon oogichii bi ayinikkiibeetaa feederaalee doyee aadoo tuneti jimmi yuuniversiiti bunee danee xaa’oo jimmine getona arichiyee bi koton itooshich xiishoona geto qaawiyo. hini aagetooch aricheti yuuniversiiti eboommi shuuraaroon bi neechoo qayigaata gubbi bunoo daneto no guudoocheeniye no getaa waayemmi maccoo ikkona aalloone.naboo wotta ebi doyee aadoo biichi beeti giidoonaa gettii waayiyoo hakkimmi ogooge asheena’on gaachoona no guudo eekkere ginnemmoon ginne toommooch bi beetaa no kiino bokkee toommoch danehe.doyechina’on digiriichee tii maastersooch beddaahaa kiinee doyoon immiibeeti feederaalee doyee aadoo koraa koteti kiinoon badd dufona kooreyaani kiinoon arichiya shuuraaree bi gedo hoxiimmi mooyone. no kiinoon no arichiyemmi yuuniversiitin no muccemmo gaatona eboommi shappe shalligechi yuuniversiiti nooch bi beeyesho gaata echebe. taatoo noon amo tunii bi ciinniibeeto gaata taach giyaache.
hini kiino no guudee kiino baach tuneyaan beetaa no woraafee kiino baddahaananiye. tunebani no woraafee taatoo ebi kiinoon quyoyich bi geddiibeeti shuuraaro oogichii gubb wottetone.oochiyooba arbaaminc yuuniversiitiich giiti ogooge doyee adeena’ochi spoortee feestivaalooba tuneti mooyon tiijjoo nooch miixoone.kafi guudooch bunee muuziyeemo hakkemmi xepphee xaqqo kotehooba ooge iibboo tunee waati asheena’o daggoochee ikkeno doono shifera shigguxine.arbaaminci giiti spoortoon yibbaaatona qechitino andoo hini doonone.ebi bo guudee daggooch giiti spoortee feestivaalooch jiimmi yuuniversiitiichee hammiti qocee guupho ”bunoo daneto jimmeniye” getona boono giddiibeemmi goorooch tookkii koppee bo de’o oogichii ayinikkimmone. xepphee xaqqoon bo kotiiti kishoona bo koppemmona boon yeeliyaache? ebi baach toonoone.jimmi yuniversiitiichee hammiti qocee guuphina’o boono shuuneti bunee qondoo egziibiishinooch bi giddo arichehe. ebi buunee qondoon shuunetina’o wotta jimmi yuuniverssiitiich darajjayeeti kemeebeeti paarti (EPRDF)naayina’o tuneti deshi topphiyee bushiisheen’one.Deshi Topphiyee Macceena’ochi Dimmokraasiyaawee Shuuraaro(SEPDM) jimmi yuuniversitiich bi halleeti/darajjayeeti inde naboo ebi doyeee aadooch giibeeti doyee dojjee hinnoon diggittinoona bi shuraareyemmoomo tuniyoyee beshetaa deshi topphiyee macceena’ochi kiinoon,wuroon, qocoonaa shaahimmi mooyina’on quyoyich bi tunetaana bi neexeti naboon battechii no guudee kiinoon aalliimmi shuuraaroon hallee toommooch danehe.ebi oogichii ayinikkimmi mooyone. ebichi naboona ikkikke kafi shiijjereena’o tuneti jiimmi yuuniversiiti doyechina’o ebi paartichi naayittinoon gawukkee toommooch boono tunoon ikkikke qihoochee digeno hakkiton.
ebi no maccoochi shigo aagetooch bi arichemmoomo tuniiti no kiinoon amoona boono boggito gaata echeebeeti echoyich jimmechina’o immiibeeti wochoo nallefe bushoo yibbaatoye baraanoone.jimmi ”cooffee arabica”getaa ceekkeebeeti bunoo daneti xaa’oone getonane boono wochiibeto.tuneban maachee waabeeti turisteena’ochoo tuneba bari bare xaa’eena’oochaa boono arichiibeeto ”coffee arabica”immona tuneyaan beetaa bunee danee xaa’oo immonane.ebichi miixoo wotta boono katemee daggooch boono neechiti taappeelloonaa boono shuunee xogiti gutoona miixoone. coffee arabica getaa ceekkeebeti bunee yaroo boono mag baachiye bi beeto? woyee daneto no getigaata iberoochee wokkiti ooge kootoone. showoonaa shimaayona halletoochee kottii no guudooch asho gafii ariyaane kubbee daggooch no giigaata ebi bunoon dano hakkiyon.ebi wotta boono guudo baach tuneyaan beetaa no guudo beddaahaa hini bunee yaroon colliti xaa’oo bi tunoyich miixoone.daakkee miixoon boono immemmoch goyee uuniyee ariyechina’on ataallit.
tookkaa ta tiijjiti yuuniversiitina yeshetona tiijjaano ta beshiyaachemmi mooyo beete.ebi yuuniversiiti malletee/loogee toommooch jimminaa bi kitaamitoonon bekkiimmi malleteena’one getaa gibeneeti gutte malleteena’o daneheete.eboshiyoo bunee shichoonaa keejje baatechi gabberee/kursi shichoonane. gabbero-wonnee jimmi taateena’ochi kotee maccillaatoon bekkiimmo bi tunoon ikkikke asheena’o gettiyeete.ebi gabbero loogee toommooch baach tuneyaan beetaa simmiintoochee qecii gutoo shuuneetaa ebi yuuniversiiti daggooch danehe. boono shunigaata boono qettooch boono tifemmo gaatona noon geddeemmo aalloone.bunee mooyo tunebaani noon gedo hakkiye. ebi loogee toommooch shicheeti gaange bunoo amoon bekkiyooch bi qaaweeto gaata gibenoyich maggoo bi tunoyee ebin shichiti uroon itto echemmo gaata tate wochoon imo qayon hakkiye.ikkikke asheena’o ebi bunoo shicheeti naboon boono gettimmona hini dyee aadoo doyechina’on bunee gaangoochoommon aafiyooch shuuraaree beeto bi tunoyich miixoone iyeete.bareena’o wotta hini kitaamito/jimmi bunee danee xaa’oo bi tunoon bekkiyoochiye getona shalligiyeete.echeeneena’o ebiyee barimmi hinnoona jimmi bunoo woddiitaa becheebeeti xaa’oo bi tunoon getochiye iyeete.ebi loogoon gaachoona beshiyoo boono qaawiti wocho guttinnooch giddeti shalligoo bi tunoon phuuqiyaahote.maaddee gabberoon gutoona qeci’i boono kotiitoommon bunee kiinoon bekkiimmi gutoon ebi doyee kexooche dano hakkeehe. hini yuuniversiiti daggooch emmishoon quyee beeti qiddoo aabichii bunee uyon bi kottito gaata gettiibeeti noonoona besheti kiinoon(legend) bekkiibeeti gutoo beete.hini gutoo ikkinnoochaa coffee arabica getteebeeti bunoo jimma bi beemon bekkiyoo hakkaache. guttinnoochaa wotta ebi doyee aadoo doyechina’on bunee gaangoochoommon aafiyooch shuuraareebeeti aadoone iibeeti shalligoon deggimmo toonoone.bunee danee xaa’oone iibeeton gabinina miixeebeetii gutoone.ebi wotta maadda loogee toommooch boono kotiiti bunoo beshiibeeti wochoon kupphimmone.ikke aaboon ebin beeggimmone ebi yuuniversiiti maachi mooshee /ye wucc ginunyinet biro/ beeree shuunechon echoona no daneti qiho ebin miixemmone.hanaach ebi doyee aadoo xiishoona bunee danee xaa’oo jimmine getona arichiyoon bi koto ebin ubba xalla kichii bekkiiti mooyone.
Xuuqqishech Keno- ikke kookkee daggooch gutte eciyoo
”nuutee keno nukki
wogeebee axaaxoo
Posted By: Kumilachew
kafaforfreedom 